คำถาม ... ดินเปรี้ยว คืออะไร แก้อย่างไร?
เฉลย ...
ดินเปรี้ยว คือ ดินที่มีความเป็นกรดสูง หรือ ดินที่มีค่า pH ต่ำกว่า 7
ดินเปรี้ยว (Acid soil, Sour soil) เป็นดินที่มีสภาพความเป็นกรดสูง ไม่เหมาะสมกับการปลูกพืช โดยมีสาเหตุหลักมาจากการทับถมของอินทรีย์วัตถุในปริมาณสูง โดยที่อินทรีย์วัตถุเหล่านั้นมีธาตุกำมะกันเป็นองค์ประกอบ ซึ่งกำมะถันนี้สามารถเกิดปฏิกิริยากับน้ำเกิดเป็นกรดซัลฟูริก (Sulfuric Acid, Sulfur = กำมะถัน) ซึ่งเป็นกรดแก่และมีความรุนแรงสูง อีกสาเหตุหนึ่งของดินเปรี้ยวเกิดจากการใช้ปุ๋ยเคมีต่อเนื่องในพื้นที่เป็นเวลานาน ทำให้เกิดสารตกค้างจากปุ๋ยเคมีเหล่านั้น (ปุ๋ยเคมีจำนวนมากมีซัลเฟอร์เป็นองค์ประกอบ) ซึ่งสารเคมีเหล่านี้ทำให้ดินเปลี่ยนสภาพเป็นดินกรด แข็ง ขาดรูพรุนและอากาศ จุลินทรีย์ในดินเติบโตไม่ได้
 |
| ธาตุซัลเฟอร์ ตัวการทำให้เกิดดินเปรี้ยว |
การแก้ปัญหาดินเปรี้ยว
1. การยกร่องให้สูงขึ้นก่อนการเพาะปลูก เพื่อให้น้ำค่อย ๆ ชะล้างความเป็นกรดออกไป
2. ใช้วิธีเกลือจิ้มเกลือ โดยใช้ด่างเข้าไปกำจัดกรดโดยตรง ซึ่งด่างที่นิยมกันใช้มาก คือ ปูนขาว หรือแคลเซี่ยมคาร์โบเนต (Calcium carbonate) ถึงจะไม่ใช่ปูนด่างที่ดีที่สุด แต่ราคาถูกและหาง่าย วิธีการใช้มีทั้งการโรยปูนขาวก่อนปลูกพืช การโรยรอบ ๆ โคนต้น ไปจนถึงการโรยปูนขาวทั่วทั้งพื้นที่แล้วไถกลบเพื่อคลุกเคล้าหน้าดินใหม่
 |
| ปูนขาว ด่างที่ช่วยล้างกรดได้ดีและเร็ว |
3. การเปลี่ยนมาใช้ปุ๋ยคอก (มูลสัตว์) และปุ๋ยอินทรีย์แทนปุ๋ยเคมี เพื่อเพิ่มธาตุอาหาร เพิ่มอินทรีย์วัตถุ เพิ่มความพรุนของดิน เพิ่มอากาศในดิน (รากพืชต้องใช้อากาศหายใจ) ลดความแข็งของหน้าดิน และลดสารตกค้าง อันจะส่งผลให้ดินเปรี้ยวมากขึ้น
4. เปลี่ยนมาปลูกพืชที่ทนต่อดินเปรี้ยว และเจริญเติบโตในดินเปรี้ยวได้ดี เช่น ข้าว แตงโม ข้าวโพด ข้าวฟ่าง และอ้อย เป็นต้น
5. เลือกปลูกพืชหมุนเวียน เพื่อให้เกิดการดูดใช้ธาตุอาหารในดินที่ต่างชนิดกัน ซึ่งสามารถลดสารตกค้างในดินได้ดี ทั้งนี้ควรแทรกการปลูกพืชตระกูลถั่วเข้าไประหว่างการปลูกพืชหลักด้วย เพื่อเพิ่มธาตุอาหาร อินทรีย์วัตถุ และความพรุนของดิน
6. ปรับพื้นที่ให้มีความลาดเอียง (โดยทำกับวิธีการที่กล่าวมาแล้ว) เพื่อให้น้ำชะล้างความเป็นกรดของดินได้ดีขึ้น
 |
| ปุ๋ยคอก อีกหนึ่งทางเลือกสำหรับการแก้ไขปัญหาดินเปรี้ยวในระยะยาว |
จะเห็นว่าการแก้ปัญหาดินเปรี้ยวนั้นสามารถทำได้หลายวิธี เกษตรกรสามารถแก้ไขได้ด้วยตัวเอง ซึ่งต่างจากดินเค็มซึ่งแก้ยากกว่า และต้องใช้หลักทางวิศวกรรมเข้าช่วย เกษตรทำด้วยตัวเองเพียงลำพังแทบไม่ได้เลย
