โครงสร้างราคาน้ำมันของประเทศไทย มีอะไรบ้าง?

คำถาม ... โครงสร้างราคาน้ำมันของประเทศไทย มีอะไรบ้าง?

เฉลย ...
อย่างที่เรารู้กันอยู่แล้วว่าบ้านเราเป็นประเทศนำเข้าน้ำมันสุทธิ (ผลิตได้ไม่พอกับปริมาณการใช้ในประเทศ) ต้องนำเข้าในปริมาณที่มากขึ้นทุกปี ทำให้ราคาน้ำมันขายปลีกของประเทศไทยที่ขายผ่านสถานีบริการน้ำต่าง ๆ นั้น มีการปรับตัวขึ้นลงตลอดเวลา หลายคนอาจจะไม่รู้ว่าราคาน้ำมันของประเทศเรานั้นมีองค์ประกอบอะไรบ้าง ทำไมเวลาน้ำมันตลาดโลกปรับตัวขึ้น บ้านเราถึงคงราคาเดิมไว้ได้ หรือ เวลาราคาน้ำมันตลาดโลกลง ทำไมราคาขายปลีกถึงไม่ลงตามทันที เรานี้เราจะมาเจาะลึกรายละเอียดและโครงสร้างราคาน้ำมันกัน ...

โครงสร้างราคาขายปลีกน้ำมัน ประกอบด้วย
1. ต้นทุนน้ำมันดิบ
2. ต้นทุนการกลั่น
3. ภาษีสรรพสามิต ... เข้ากระทรวงการคลัง 1-6 บาทต่อลิตร
4. ภาษีท้องถิ่น / ภาษีเทศบาล ... เข้าท้องถิ่น อัตรา 10% ของภาษีสรรพสามิต
5. กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง ... เข้าระบบเงินสำรองเพื่อรักษาระดับราคา
6. กองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน
7. ค่าการตลาด (กำไรของผู้ประกอบการ)
8. ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% ... เข้ากระทรวงการคลัง

ซึ่งจากต้นทุนทั้ง 8 รายการนั้นสามารถแยกออกมาได้ว่า ราคาน้ำมันบ้านเรานั้นมีต้นทุนที่เป็นเนื้อน้ำมันจริง ๆ ราว 40-60% ต้นทุนภาษี 30-40% เก็บเงินเข้ากองทุนต่าง ๆ ราว 10-20% และที่เหลือเป็นกำไรของผู้ประกอบการราว 10-18% ซึ่งกำไรนี้รวมไปถึงต้นทุนการขนส่งและการให้บริการผ่านปั้มน้ำมันต่าง ๆ ด้วย

ทุกครั้งที่เติมน้ำมัน เท่ากับว่าเราได้จ่ายภาษีเพื่อบำรุงท้องถิ่นนั้น ๆ ด้วย

จะเห็นว่าบ้านเรานั้น ต้นทุนเนื้อน้ำมันจริง ๆ มีค่าอยู่ราว ๆ ครึ่งหนึ่งของราคาน้ำมันขายปลีก โดยมีกองทุนน้ำมันทำหน้าที่รักษาระดับราคาขายปลีกไม่ให้ขึ้นลงรุนแรงเกินไป เช่น เมื่อราคาตลาดโลกขึ้นเร็ว กองทุนน้ำทันจะจ่ายเงินจากกองทุนเพื่อชดเชยให้ผู้ประกอบการ เพื่อให้ค่อย ๆ ขึ้นราคาขายปลีก แต่กรณีที่ราคาในตลาดโลกลงอย่างรุนแรง กองทุนน้ำมันจะเก็บเงินกลับเพื่อชดเชยเงินที่จ่ายไป และจากตรงนี้ทำให้ราคาน้ำมันขายปลีกค่อย ๆ ลดลง (ซึ่งมักไม่ทันใจผู้ใช้รถอย่างเรา ๆ 5555+) 

โดยช่วงหลายปีที่ผ่านมา กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงได้เก็บเงินจากผู้ใช้น้ำมันเบนซินเต็มจำนวน และเอาเงินดังกล่าวไปอุดหนุนน้ำมันดีเซล ซึ่งเป็นต้นทุนหลักในการขนส่งสินค้า เพื่อป้องกันไม่ให้ราคาสินค้าพุ่งขึ้นตามราคาน้ำมันดีเซลในตลาดโลก ซึ่งจะสร้างความปั่นป่วนให้กับระบบเศรษฐกิจภายในประเทศ

ช่วงที่ผ่านมา กองทุนน้ำมันได้จ่ายเงินส่วนหนึ่ง
เพื่อพยุงราคาแก๊สหุงต้ม ไม่ให้ราคาสูงเกินไป

นอกจากนี้กองทุนน้ำมันยังมีหน้าที่ช่วยพยุงราคาค่าแก๊สหุงต้มไม่ให้สูงเกินไปจนส่งผลกระทบกับต้นทุนค่าอาหารของประชาชนด้วย โดยที่ผ่านมาเราใช้แก๊สหุงต้มในราคาที่ต่ำกว่าราคาตลาดโลกมาโดยตลอด แต่ตามแผนงานของกองทุนน้ำมัน จะปล่อยให้ราคาแก๊สหุงต้มนั้นลอยตัวเพื่อสะท้อนต้นทุนที่แท้จริงในเร็ว ๆ นี้