โอโซนคืออะไร มีประโยชน์และอันตรายอย่างไรบ้าง?

คำถาม ... โอโซนคืออะไร มีประโยชน์และอันตรายอย่างไรบ้าง?

เฉลย ...

โอโซน (Ozone) คือ ก๊าซ หรือ สารประกอบชนิดหนึ่ง เกิดจากการรวมตัวกันของอะตอมอ๊อกซิเจน 3 อะตอม (O3) ซึ่งแตกต่างจากก๊าซอ๊อกซิเจนที่มนุษย์และสิ่งมีชีวิตทั่วไปใช้ในการหายใจ เนื่องจากก๊าซอ๊อกซิเจนจะมีอะตอมของอ๊อกซิเจนเพียง 2 อะตอม (O2)

โอโซนนั้นเกิดจากก๊าซอ๊อกซิเจน (O2) ถูกกระตุ้นโดยรังสีอัลตร้าไวโอเล็ต ชนิด ซี (UV-C) ที่มาจากดวงอาทิตย์ ทำให้โมเลกุลของก๊าซอ๊อกซิเจนแตกตัวเป็นอ๊อกซิเจนอิสระ (O-) และเข้าไปรวมตัวกับก๊าซอ๊อกซิเจน (O2) กลายเป็นก๊าซโอโซน (O3) ในที่สุด

โครงสร้างทางเคมีของก๊าซโอโซน

ก๊าซโอโซนพบมากในบรรยากาศของโลกชั้นสตราโทสเฟียร์ (Stratosphere) ซึ่งอยู่สูงจากพื้นโลก 50-100 กิโลเมตร ทำหน้าที่กรองรังสีที่เป็นอันตรายจากดวงอาทิตย์ไม่ให้ตกมากระทบผิวโลกและป้องกันสิ่งมีชิวิตบนโลกไม่ให้สัมผัสกับรังสีอันตรายเหล่านี้โดยตรงมากเกินไป รังสีอันตรายที่ถูกกรองโดยโอโซนได้แก่ รังสีอัลตร้าไวโอเล็ต ชนิด บี หรือ UV-B นั่นเอง

ประโยชน์ของโอโซน
- ช่วยปกป้องสิ่งมีชีวิตบนโลกจากรังสีที่เป็นอันตรายจากดวงอาทิตย์
- เป็นสาร Oxidant ที่สามารถฆ่าเชื้อโรคและแบคทีเรียได้ดี
- ช่วยกำจัดกลิ่นอับจากเชื้อราได้ดี
- สามารถนำมาใช้เป็นสารซักฟอกประสิทธิภาพสูง
- นำมาเป็นสารตั้งต้นในการผลิตสารเคมีชนิดอื่นๆ

บรรยากาศของโลกชั้นสตราโทสเฟียร์ (สีฟ้า)

อันตรายและโทษของโอโซน
ก๊าซโอโซนจัดอยู่ในกลุ่มสาร Oxidant ที่มีความเป็นพิษสูง เป็นอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจของมนุษย์และสัตว์ ดังนั้นการสัมผัสกับโอโซนโดยตรงนั้นนับว่ามีความอันตรายมาก โดยเฉพาะในเด็กและผู้สูงอายุที่ภูมิต้านทานต่ำ นอกจากนี้ก๊าซโอโซนยังส่งผลเสียต่อระบบสืบพันธุ์ ทำให้วิงเวียนศีรษะ แน่นหน้าอก และหายใจลำบาก

ในปัจจุบัน มีการโฆษณาประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับโอโซนในทางที่ไม่ถูกต้องอยู่มาก เช่น การโปรโมทการท่องเที่ยวว่าไปสูดโอโซน หรือ เชิญชวนมารับโอโซนในสถานที่ท่องเที่ยวของตัวเอง เป็นต้น เนื่องจากการสัมผัสโอโซนโดยตรงนั้นจะส่งผลเสียร้ายแรงต่อระบบทางเดินหายใจ ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว สถานที่ท่องเที่ยวนั้น ๆ มักเป็นจุดที่มีธรรมชาติสวยงาม ต้นไม้ร่มรื่น ดังนั้นเมื่อเราไปเที่ยว สิ่งที่เราจะได้รับจริง ๆ คือ ก๊าซอ๊อกซิเจนในปริมาณที่สูงกว่าเราอยู่ในเมือง ซึ่งเป็นการสูดหรือรับอ๊อกซิเจน ไม่ใช่สูดหรือรับโอโซนอย่างที่เข้าใจ หรือพยายามจะให้เข้าใจกัน

การเที่ยวเชิงธรรมชาติ คือการสัมผัสอ๊อกซิเจน ไม่ใช่สัมผัสโอโซน

เกร็ดความรู้เกี่ยวกับโอโซน

• สถานะปกติ : ก๊าซ
• จุดเดือด : 111.9 องศาเซลเซียส
• จุดหลอมเหลว : -192.5 องศาเซลเซียส (เป็นของเหลวสีฟ้า)
• จุดแข็งตัว : -193 องศาเซลเซียส (เป็นของแข็งสีดำ)
• ความเป็นพิษ : สูง จัดอยู่ในกลุ่มสาร Oxidant
• ความหนาแน่น : 2.144 กรัมต่อลิตร
• ความสามารถในการละลาย : 0.105 กรัมต่อน้ำ 100 ซีซี ที่ 0 องศาเซลเซียส