การตายแบบไหนบ้างที่ต้องทำการชันสูตรพลิกศพ?

คำถาม ... การตายแบบไหนบ้างที่ต้องทำการชันสูตรพลิกศพ?

เฉลย ...

การชันสูตรพลิกศพเป็นวิธีที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นวิธีการที่ดีที่สุดในการพิสูจน์หาสาเหตุของการตาย ซึ่งจะสามารถตอบปัญหา และไขข้อสงสัยจากการตายได้ โดยการชันสูตรพลิกศพนี้เป็นกระบวนการที่กำหนดขึ้นตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 148 ซึ่งบัญญัติไว้ว่า

“เมื่อปรากฏแน่ชัดหรือมีเหตุอันควรสงสัยว่าบุคคลใดตายโดยผิดธรรมชาติหรือตายในระหว่างอยู่ในความควบคุมของเจ้าพนักงาน ให้มีการชันสูตรพลิกศพ เว้นแต่ตายโดยประหารชีวิตตามกฎหมาย”

การตายที่ต้องมีการชันสูตรพลิกศพมีอยู่ 2 ประเภท ได้แก่

1. การตายผิดธรรมชาติ
ในทางกฎหมาย การตายผิดธรรมชาติ สามารถแบ่งออกได้เป็น 5 ลักษณะ คือ

1. การฆ่าตัวตาย
2. การถูกผู้อื่นทำให้ตาย
3. การถูกสัตว์ทำร้ายตาย
4. การตายโดยอุบัติเหตุ
5. การตายโดยยังไม่ปรากฏเหตุ

ซึ่งการตายผิดธรรมชาตินี้หมายถึงการตายที่ไม่ได้เกิดจากโรคภัยไข้เจ็บตามคำรับรองของแพทย์ หรือการหมดอายุขัยเนื่องมาจากอายุมาก แต่เป็นการตายแบบปัจจุบันทันด่วน หรือด้วยสาเหตุที่ไม่ชัดเจน ซึ่งอาจจะมีสาเหตุมาจากผู้ตายเอง หรือมีการสวมรอยฆาตกรรมก็ได้ ดังนั้นการชันสูตรพลิกศพจึงสามารถบอกสาเหตุการตายในเบื้องต้นได้

ในทางนิติเวชวิทยา การตายผิดธรรมชาติอาจจะลักษณะแตกต่างกันไปบ้าง โดยเพิ่มลักษณะการตายผิดธรรมชาติไว้ 11 ลักษณะ ได้แก่

1. ไม่สามารถระบุว่าผู้ตายเป็นใคร และการผ่าศพอาจช่วยในการระบุ
2. ศพที่เป็นโครงกระดูก หรือศพที่ไหม้เกรียม
3. การตายที่เกิดจากหรืออาจเกิดจากถูกผู้อื่นทำให้ตาย
4. การตายที่เกิดขึ้นโดยการกระทำของเจ้าพนักงาน ซึ่งอ้างว่าปฏิบัติราชการตามหน้าที่
5. การตายผิดธรรมชาติในระหว่างอยู่ในความควบคุมของเจ้าพนักงาน ซึ่งอ้างว่าปฏิบัติราชการตามหน้าที่
6. การตายในเด็กที่ไม่คาดคิดและไม่สามารถอธิบายได้
7. การตายที่เกิดจากสารพิษ
8. การตายที่เกี่ยวข้องกับการจราจร
9. การตายที่เกิดจากการบาดเจ็บจากการทำงาน ไฟฟ้าดูด การจมน้ำโดยไม่มีผู้พบเห็น
10. ไม่สามารถระบุ หรือสันนิษฐานสาเหตุการตายได้
11. มีผู้ใดผู้หนึ่งสงสัยในสาเหตุการตายหรือพฤติการณ์การตาย หรืออาจมีปัญหาเกี่ยวกับการได้รับผลประโยชน์ของผู้ตาย

2. การตายในระหว่างอยู่ในความควบคุมของเจ้าพนักงาน
การตายในระหว่างอยู่ในความควบคุมของเจ้าพนักงาน ได้แก่ การตายที่อยู่ในระหว่างควบคุมหรือขัง หรือ กักขัง หรือจำคุก หรือคุมตัวของเจ้าพนักงานตามกฎหมาย หรือ คำพิพากษา หรือตามคำสั่งของศาลแล้วแต่กรณี

สาเหตุที่การตายในระหว่างอยู่ในความควบคุมของเจ้าพนักงานต้องได้รับการชันสูตรก็เพื่อพิสูจน์ว่าการตายนั้นเกิดจากอะไรกันแน่ เกิดจากโรคภัยไข้เจ็บของผู้ถูกควบคุมตัวเอง หรือถูกเจ้าหน้าที่ทำร้ายจนถึงแก่ความตาย หรือว่ามาจากสาเหตุอื่น

ใครบ้างที่ต้องร่วมกันชันสูตรพลิกศพ

1. พนักงานสอบสวนและตำรวจกองพิสูจน์หลักฐาน
เมื่อพนักงานสอบสวนรับแจ้งเหตุการเสียชีวิตแบบผิดธรรมชาติ จะต้องแจ้งให้ผู้ที่ต้องเข้าร่วมชันสูตรพลิกศพทราบโดยเร็ว อันได้แก่ เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง พนักงานอัยการ แพทย์ และญาติของผู้ตาย (ถ้าทำได้)

2. เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง
เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองที่จะร่วมทำการชันสูตรพลิกศพ ได้แก่ ปลัดอำเภอเจ้าของพื้นที่เกิดเหตุ นายอำเภอ ปลัดจังหวัด และผู้ว่าราชการจังหวัด

3. แพทย์หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
แพทย์หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุขที่จะร่วมชันสูตรพลิกศพ ได้แก่ แพทย์ประจำโรงพยาบาลของรัฐหรือโรงพยาบาลเอกชน แพทย์ประจำสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด หรือแพทย์ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมที่ขึ้นทะเบียนเป็นแพทย์อาสาสมัครตามระเบียบของกระทรวงสาธารณสุขวิธีการชันสูตรพลิกศพ

ประเภทของการชันสูตรพลิกศพ
การชันสูตรพลิกศพสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ได้แก่

1. การชันสูตรพลิกศพโดยไม่ต้องผ่าศพ
การชันสูตรแบบนี้ ถ้าสามารถดูเพศ อายุ เชื้อชาติ สิ่งของติดตัว และอื่น ๆ เพื่อพิจารณาว่าผู้ตายเป็นใคร สภาพศพหลังตายเปลี่ยนแปลงอย่างไร ประมาณเวลาการตาย ดูบาดแผลและลักษณะทางกายภาพเพื่อสันนิษฐานสาเหตุของการตาย และแพทย์สามารถลงความเห็นสาเหตุของการตายได้อย่างสิ้นสงสัย ก็จะจบกระบวนการชันสูตรตรงนี้ ไม่จำเป็นต้องมีการผ่าศพพิสูจน์

2. การชันสูตรพลิกศพโดยการผ่าศพ
หากการชันสูตรตามข้อ 1. ไม่สามารถระบุสาเหตุการเสียชีวิตอย่างสิ้นสงสัยได้ หรือมีเหตุจำเป็นเพื่อหาสาเหตุการตาย เช่น การผ่าศพตรวจดูด้วยตาเปล่า หรือการตัดเอาก้อนเนื้อไปตรวจดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ หรือกระบวนการอื่น ๆ ทางนิติเวชวิทยา ศพดังกล่าวจะถูกนำไปยังโรงพยาบาลหรือสถาบันนิติเวชวิทยาเพื่อผ่าพิสูจน์สาเหตุการตายที่แท้จริงต่อไป